ایران پیوند دهنده خاورمیانه، آسیا و اروپا
تاریخ انتشار: ۱۱ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۱۲۶۳۰
موقعیت ویژه جغرافیایی ایران و قرار گرفتن در کریدورهای بینالمللی شمال-جنوب و شرق-غرب و اتصال دهنده خاورمیانه، آسیا و اروپا جایگاه ویژهای برای کشورمان در حوزه ترانزیت فراهم کرده است.
به گزارش ایران اکونومیست به نقل از وزارت راه و شهرسازی؛ ایران در مسیر کریدورهای بینالمللی مختلفی قرار دارد که خاورمیانه و آسیا را به اروپا متصل میکند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
شبکه ریلی ایران از غرب کشور (مرز رازی) به ترکیه و از آنجا به اروپا، از شمال غربی کشور (مرز جلفا) جمهوری آذربایجان، از شمال کشور از طریق بنادر امیرآباد، نکا و ترکمن قابلیت دسترسی به دریای خزر و بنادر ترکمنستان، قزاقستان، آذربایجان و روسیه فدرال، از شمال شرقی کشور (مرز سرخس، اینچه برون و لطف آباد) به ترکمنستان و آسیای میانه، روسیه و چین، از جنوب شرقی کشور (مرز میر جاوه) به پاکستان و از جنوب کشور از طریق بندرعباس و بندر امام خمینی به خلیج فارس و آبهای آزاد جهان دسترسی دارد.
کریدور شمال جنوب (از سه شاخه)، کریدور چین- اروپا، کریدور آلماتی- بندر عباس، آلماتی- استانبول و نیز کریدور ترکیه- ایران- پاکستان از جمله مسیرهایی هستند که از طریق آنها کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه و جنوب آسیا به آبهای آزاد بینالمللی و اروپا متصل میشوند.
کریدورهای حملونقل عبوری از ایران شامل کریدور بین المللی شمال جنوب، کریدور قزاقستان ترکمنستان ایران، کریدور اسلام آباد تهران استانبول، شاخه جنوبی راه ابریشم از چین به ترکیه و اروپا، کریدور ایران-افغانستان-تاجیکستان-قرقیزستان-چین، کریدور آلماتی بندرعباس و آلماتی استانبول و کریدور جنوب غرب میشود.
به بهانه فرا رسیدن هفته حملونقل به مرور کریدورهای بینالمللی ایران پرداختیم.
مبدأ کریدور شمال- جنوب، اروپای شمالی (کشور فنلاند) و مقصد آن، جنوب خلیج فارس و کشورهای حوزه اقیانوس هند و کشورهای آسیای جنوب شرقی است.
این کریدور با عبور از کشورهای فنلاند، روسیه و آذربایجان به کشورهای جنوب خلیج فارس، اقیانوس هند و آسیای جنوب شرقی میرسد.
کریدور حملونقل بینالمللی شمال – جنوب در ۱۲ سپتامبر ۲۰۰۰ در سنپترزبورگ توسط سه کشور ایران، روسیه و هند و به منظور ترویج همکاریهای حملونقلی بین اعضا تأسیس شد. این کریدور اقیانوس هند و خلیجفارس را از طریق ایران به دریای خزر سپس از طریق روسیه به سنپترزبورگ و شمال اروپا متصل میکند.
آذربایجان، ارمنستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکیه، اوکراین، بلاروس، عمان و سوریه اعضای این کریدور هستند و بلغارستان نیز به عنوان عضو ناظر در این کریدور حضور دارد.
جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان کشور امین انتخاب شده که وظیفه دارد طرفهای متعهد را درخصوص پیوستن سایر کشورها به این موافقتنامه و یا کنارهگیری هر یک از طرفهای متعهد از آن مطلع کند.
این کریدور اهدافی مثل توسعه مناسبات حمل و نقلی به منظور ساماندهی حمل و نقل کالا و مسافر در کریدور حمل و نقل بینالمللی شمال – جنوب، افزایش دسترسی طرفهای متعهد این موافقتنامه به بازارهای جهانی از طریق تسهیلات حمل و نقلی ریلی، جادهای، دریایی، رودخانهای و هوایی، مساعدت در جهت افزایش حجم حمل و نقل بینالمللی کالا و مسافر، تأمین امنیت سفر، ایمنی محصولات و همچنین حفظ محیط زیست بر اساس استانداردهای بینالمللی، هماهنگسازی سیاستهای حمل و نقل و همچنین پیریزی قوانین و مقررات مورد نیاز حمل و نقل برای اجرای این موافقتنامه و تأمین شرایط برابر جهت عرضهکنندگان انواع خدمات حمل و نقل کالا و مسافر در کشورهای متعاهد در چارچوب کریدور حمل و نقل بینالمللی شمال – جنوب را دنبال میکند.
کریدور چین- قزاقستان- ترکمنستان- ایران (شرق دریای خزر) که در قالب پروژه راه ابریشم پیگیری میشود از اهمیت بسیاری برای ایران و کشورهای منطقه برخوردار است.
کریدور اسلام آباد- تهران- استانبول، به طول ۶ هزار و ۵۶۶ کیلومتر دیگر کریدور عبوری مهم کشور بوده که مبدا آن اسلام آباد پاکستان و مقصد آن استانبول ترکیه است.
این کریدور میتواند کشورهای جنوب آسیا را به آسیای مرکزی، خلیج فارس و اروپا متصل کند. همچنین این کریدور به کاهش ترافیک جادهای کمک کرده و با اتصال زاهدان به رازی و سپس به ترکیه، افزایش حملونقل را به همراه دارد.
کریدور استانبول - آلماتی (مصوب سازمان اکو) با مبدا استانبول ترکیه و مقصد قزاقستان آلماتی به طول ۶ هزار و ۲۰۸ کیلومتر است که هزار و ۶۱۹ کیلومتر آن در ایران قرار دارد.
کریدور بندرعباس- آلماتی با مبدا بندرعباس در ایران و مقصد: قزاقستان در آلماتی به طول ۳ هزار و ۷۶۵ کیلومتر است که هزار و ۶۱۹ کیلومتر آن در ایران قرار گرفته است و پس از ایران از کشورهای ترکمنستان، ازبکستان و قزاقستان عبور میکند.
کریدور چین- قرقیزستان- تاجیکستان- افغانستان- ایران با مبدا چین و مقصد ایران و اروپا، در امتداد غرب به شرق قرار گرفته و دارای گسستگی طولانی در خاک افغانستان است. با تکمیل این کریدور، چین و کشورهای مشترکالمنافع به ایران به سپس اروپا متصل شده و حمل ونقل تزانزیت در آسیا و اروپا بهبود خواهد یافت.
کریدور جنوب غرب یکی از مهمترین کریدورهای کشور است که به ابتکار راه آهنهای ایران، آذربایجان و گرجستان در سال ۲۰۱۶ با هدف حمل بار از جنوب شرق آسیا، هندوستان، کشورهای حاشیه خلیج فارس به اروپا و بالعکس آغاز شده و مورد استقبال کشورهای مسیر قرار گرفت.
به منظور فعالسازی پروژه کریدور «جنوب– غرب» و برای جذب بار در مسیر کشورهای عضو جلسات متعددی میان راهآهنهای عضو برگزار شده است.
کشورهای عضو این کریدور ایران، جمهوری آذربایجان، گرجستان، اکراین و جمهوری لهستان هستند.
کر یدور تراسیکا (اروپا- قفقاز- آسیا) از اروپای شرقی (بلغارستان، رومانی، اکراین) شروع شده و پس از عبور از دریای سیاه وارد بنادر پوتی و باتومی در گرجستان میشود، ضمن آن که از شبکه حمل و نقل قفقاز جنوبی و ارتباط زمینی ترکیه هم استفاده میکند. سپس از آذربایجان با استفاده از فریبوتهای دریای خزر (باکو ترکمنباشی، باکو آکتائو) مسیر تراسیکا به شبکههای ریلی کشورهای آسیای میانه، ترکمنستان و قزاقستان میرسد.
هدف این کریدور حمایت سیاسی و اقتصادی از استقلال جمهوریها و افزایش ظرفیتهای آنها از طریق دسترسی به بازارهای اروپایی و جهانی به کمک مسیرهای متعدد حمل و نقل یاد شده و البته اهداف دیگری از جمله افزایش همکاریهای منطقهای میان کشورهای عضو، استفاده از تراسیکا به عنوان کاتالیزوری برای جذب حمایت سازمانهای مالی بینالمللی و بخشهای خصوصی و اتصال تراسیکا به شبکه ترانس – اروپا را هم دنبال میکند.
برنامه کریدور تراسیکا در ماه می ۱۹۹۳ میلادی در نشست وزرای حمل و نقل و تجارت هشت کشور عضو (پنج کشور جمهوری آسیای میانه و سه جمهوری قفقاز) در بروکسل ارائه و طی آن یک کریدور حمل و نقل شرق – غرب از طریق دریای سیاه – جمهوری قفقاز – دریای خزر و آسیای میانه، میان اروپا و آسیای میانه تعریف شد.
تراسیکا به عنوان مسیری که کمترین هزینه و زمان را برای اتصال جمهوریهای آسیای میانه به بازارهای جهانی و بنادر اروپایی دارد، معرفی شده است و آذربایجان، ایران، ارمنستان، گرجستان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان، بلغارستان، مولداوی، رومانی، ترکیه و اوکراین اعضای این کریدور هستند.
موقعیت ویژه جغرافیایی ایران و قرار گرفتن در کریدورهای بینالمللی شمال-جنوب و شرق-غرب و اتصال دهنده خاورمیانه، آسیا و اروپا جایگاه ویژهای برای کشورمان در حوزه ترانزیت فراهم کرده است که میتواند درآمدزایی قابل توجهی برای کشور داشته باشد.
منبع: خبرگزاری مهر برچسب ها: ترانزیت کالا ، ترانزیت ریلی ، ترانزیت ، کریدور شمالجنوب ، کریدور شرق به غربمنبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: ترانزیت کالا ترانزیت ریلی ترانزیت کریدور شرق به غرب کریدورهای بین المللی بین المللی شمال نقل بین المللی آسیا و اروپا کریدور حمل کالا و مسافر آسیای میانه اروپا متصل دریای خزر شمال جنوب خلیج فارس حمل و نقل حمل ونقل جنوب شرق
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۱۲۶۳۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دفاع اروپایی مقابل تکروی آمریکایی / خطر بازگشت ترامپ؛ قاره سبز چه گزینه هایی دارد؟
انتخابات ریاست جمهوی ایالات متحده آمریکا در ماه فوریه سال جاری، نگرانیهایی را برای اروپاییان به وجود آورده است. نگرانیهایی که ایده تشکیل ارتش اروپایی و استقلال نظامی در سال 2016 را تقویت و تثبیت میکند.
روزنامه ایندیپندنت در گزارشی، از افزایش نگرانیهای اروپاییها نسبت به گفتههای دونالد ترامپ نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا خبر داده که نشان از عدم تعهد وی در قبال ائتلاف ناتو، امنیت اتحادیه اروپا و همچنین جنگ اوکراین دارد. دیپلماتهای عضو ناتو از جمله دیپلماتهای اروپایی پیمان آتلانتیک شمالی، اعلام کردند اتحادیه اروپا باید هزینههای دفاعی خودش را افزایش دهد و در میزان توانایی دفاعی خود بازنگریهای جدی را انجام دهد. دیپلماتهای اروپایی با صراحت اعلام کردند افزایش توان نظامی کشورهای اروپایی ضرورت دارد. همچنین مقامات می گویند اتحادیه باید آمادگی کاهش مشارکتها و فعالیتهای مختلف ایالات متحده در سازمانهای زیر مجموعه ناتو را داشته باشند.
علت این موضوع نه جنگ اوکراین و سیاستهای از پیش تدوین شده نظامی این اتحادیه، بلکه به دلیل احتمال بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید میباشد. ترامپ اخیرا در سخنرانیهای انتخاباتی اعلام کرده بود ، اگر در انتخابات پیروز بشوم آمریکا را از سازمان ناتو خارج میکنم. وی افزود: آمریکا تاوان این سازمان را میدهد و نفعی از آن نمیبریم و اگر زمانی به آن محتاج شویم و به ما حمله شود، بعید میدانم آنها به ما کمک کنند. او حتی چند سال گذشته ( 2017 ) گفته بود ناتو منسوخ شده است ؛ و همچنین متحدان (غیر عضو) ناتو را به ناتوانی و کمک رسانی در تصمیمات این ائتلاف نظامی محکوم کرد.
نگرانی اروپایی ها
این موضوع باعث نگرانیهایی برای مقامات اتحادیه اروپا شده و به همین دلیل تصمیم دارند وابستگی نظامی -امنیتی بیش از حد خود را به ایالات متحده کاهش دهند. ضمن اینکه در تلاش برای توسعه طرحهای دفاعی ، نسبت به خروج احتمالی آمریکا از ناتو هستند. روزنامه نیویورک تایمز در ماه دسامبر سال گذشته میلادی نیز گزارش داد ، تعدادی از مقامات اتحادیه اروپا سال گذشته با ترامپ تماس گرفتند و از او در مورد حتمی بودن تصمیمش مبنی بر خروج ایالات متحده از ناتو سوال کردند.
ماه گذشته نیز روزنامه واشنگتن پست در گزارشی از نگرانی مقامات ارشد دولت فدرال و نمایندگان پارلمان آلمان ، نسبت به بازگشت احتمالی دونالد ترامپ به مقام ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا خبر داده بودند. به این دلیل آنها هراس دارند که شاید ناتو در دوره جدید ریاست جمهوری ترامپ آسیبهای زیادی را متمحل شود. همچنین این روزنامه آمریکایی نوشت: از آنجایی که مقامات ارشد آلمان نگرانیهای زیادی نسبت به بازگشت ترامپ دارند، مذاکرات غیر رسمی را با موضوعیت انحلال احتمالی ناتو، در برلین پایتخت آلمان و سایر پایتختهای کشورهای اروپایی انجام میدهند. تفکر جعی اتحاد اعضای اروپایی ناتو پس از حمله روسیه به اوکراین در فوریه سال 2022، 180 درجه تغییر کرده است و سران برخی کشورهای اروپایی تمایلی برای ماندن در این ائتلاف فرا قارهای ندارند.
روزنامه انگلیسی ایندیپندنت ماه گذشته میلادی گزارش داد، دولت انگلیس آمادگی لازم برای خروج ایالات متحده از ناتو را ندارند. کیم دارک مشاور امنیت ملی این کشور و سفیر پیشین انگلیس در آمریکا، بر استقلال نظامی کشورهای اروپایی از ایالات متحده و افزایش تواناییهای دفاعی قاره اروپا تاکید کرده است. کارشناسان سیاست خارجی انگلیسی، عضویت دو کشور فنلاند و سوئد در ناتو را باعث کاهش نگرانیهای کشورهای اروپایی میدانند. خروج احتمالی آمریکا از ائتلاف ناتو، باعث شده سایر کشورهای اروپایی بر ایفای نقش موثر انگلیس در این پیمان نظامی تاکید کنند.
راهبرد اروپا برای استقلال سیاسی-نظامی از آمریکا
در ماه نوامبر سال 2020، وزاری امورخارجه و دفاع اتحادیه اروپا کنفراسی در مورد موجودیت نظامی اتحادیه اروپای دوران پسا برگزیت و پسا ترامپ ، به عنوان یک قدرت نظامی مستقل برگزار کردند. میتوان گفت این کنفراس, به شکل عملی اولین تصمیم و اقدام اروپاییها برای استقلال نظامی شان بوده است چرا که اروپاییها نتیجه گرفتند که اتکا مطلق به توان نظامی ایالات متحده آمریکا نمیتواند رفع کننده تهدیداتشان باشد. گواه این موضوع صحبتهای جو بایدن رییس جمهور آمریکا پس از شروع جنگ اوکراین بود مبنی بر اینکه اروپا باید بتواند از خودش در برابر تهدیدات کشورهایی همچون روسیه دفاع کند. ضمن اینکه بی اعتنایی آمریکا به مشکلات و پیامدهای جنگ اوکراین برای کشورهای اروپایی یکی دیگر از دلایل اروپاییها برای ایجاد استقلال سیاسی-نظامی از آمریکا میباشد.
البته تصمیم برای تلاش استقلال اروپا از آمریکا از سال 2017، یکسال بعد شروع ریاست جمهوری ترامپ آغاز شد چرا که ترامپ همواره بر سهم اندک بودجه پرداختی اعضای اروپایی ناتو تاکید داشت و همچنان نیز در سخنرانیها و کمپینهای تبلیغاتی خودش تاکید دارد. ضمن اینکه شرایط جنگ اوکراین نشان داد ایالات متحده نه تنها بر موضوع سیاستهای دفاعی اروپا بیاهمیت است که حتی نسبت به امنیت اقتصادی اتحادیه اروپا عملا هیچ اهمیتی نمیدهد. واکاوی جنگ روسیه و اوکراین نشان از تلاشهای مستمر آمریکا برای دستیابی به انرژی شرق اروپا و یا کسب مقادیر زیاد نفت و گاز غرب آسیا در خلال تکاپوهای اروپا برای تامین سوخت نیروگاهها و کارخانجات خوش و یا تامین انرژی گرمایش خانههای مسکونی شهرهایش بوده است. همچنین ایده تشکیل ارتش اروپایی توسط امانوئل مکرون رییس جمهور فرانسه، در سال 2016 به دلیل تکروی سیاستهای آمریکا در منطقه غرب آسیا و آفریقا مطرح شد. موضوعی که بعدا ترامپ آن را توهین آمیزخواند و بر لزوم افزایش سهم مالی پرداختی کشورهای اروپایی عضو ناتو ، تاکید کرد.
ناگفته نماند، استقلال سیاسی-نظامی اروپا از آمریکا، به معنای دوری سیاست راهبردی و راهکنشی طرفین نیست؛ این موضوع را به چند دلیل میتوان متصور بود. نخست، اقتصاد اروپا در همه حوزهها و ابعاد آن وابسته به اقتصاد و تجارت با آمریکا میباشد؛ از آنجایی که تعداد خیلی زیادی بازرگان و ثروتمند اروپایی در بازار ملک و مسکن آمریکای شمالی (کانادا و آمریکا) فعالیت دارند و همچنین سهامدار شرکتهای آنان از جمله شرکتهای فناوری دیجیتال و خودروسازی هستند، وابستگی محسوس قابل توجه اقتصادی بسیار زیادی را به آمریکا دارند. ضمن اینکه بیشترین مصرف کننده تجهیزات و تسلیحات ساخت کشور ایالات متحده آمریکا در 50 سال اخیر ، اروپاییان میباشند ( هرچند که کشورهای عربی حجم زیادی از سلاحهای غربی را در این مدت خریداری کردهاند ، اما کیفیت تجهیزات ارسالی آمریکا به کشورهای عربی ، تا حدودی زیادی از کیفیت تجهیزات ارسال شده به اروپا کمتر میباشد که البته رژیم صهیونیستی از این قاعده مستثنا است.)
دوم، اروپا صرفا از نظر دفاعی و سیاسی در موضوعیت جغرافیای اروپا و شرق اروپا، برای استقلال از ایالات متحده تلاش میکند و نه سایر نقاط جهان؛ هرچند که آمریکا در بحث تامین منافع خودش نسبت به مناطقی همچون غرب آسیا و شمال آفریقا با دولتهای اروپایی هم نظر و همراه نبوده و بر خلاف آن اروپاییها در موضوع منافع ایالات متحده مخالفتی جدی داشتند و دارند ولیکن ناچار و مجبورند همراهی کنند. به طور نمونه "جورج بوش دبلیو" رییس جمهور پیشین آمریکا زمان حمله به عراق در سال 2003 گفته بود، هرکشوری که با آمریکا همراهی نکند به معنای دشمن ما تلقی میشود. این حرف در پاسخ به جواب منفی دولتهای انگلیس و فرانسه محسوب میشد که مخالفت جدی با حضور نظامی در عراق و افغانستان، به عنوان تصمیم گیران اصلی سیاستهای داخلی و خارجی اروپا بودند و هستند.
پیوستگی اقدامات راهبردی اروپا و آمریکا
در نتیجه گیری، لازم به ذکر است، تقسیم کار جاسوسی-اطلاعاتی بین آمریکا و اروپاییان نشان از نمایش پلیس خوب و پلیس بد دارد موضوعی که ، آشوب و اغتشاشهای کشورهای منطقه غرب آسیا در زمانهای مختلف شواهد و قرائنی روشن تر از اسناد و مدارک بر این مدعا میباشد. از این موضوعات میتوان نتیجه گرفت اروپاییان و آمریکاییها، لاجرم در همه ابعاد به یکدیگر وابسته هستند و نمیشود آنها را جدا از هم تصور کرد. هرچند شاید به شکل راهکنشی اقداماتی صرفا مغایر یکدیگر و نه مخالف هم انجام دهند اما راهبرد اصلی آنان یک خط مشی واحد، برای رسیدن به دکترین امنیتی از پیش تعیین و تدوین شده مثل "دکترین برژینسکی" است.
خبرنگار: حمید اسدی